No właśnie, co robić, gdy dziecko jąka się ?
Takie pytanie słyszę od mam 2-,3- i 4-latków.
Wiem, jak czuje się rodzic, gdy słyszy po raz kolejny:
-Ja nie… nie… nie chcę tej zu…zu…zupy!
-Daj mi…mi…misia!
Szok! – Co się stało?
Wstyd. – Co sknociłam?
Strach. – Czy to przejdzie?
Troska. – Jak pomóc?
Bezradność. Prosisz, by Twoje dziecko mówiło wolniej i nic! Dalej zacina się!
Zastanawiasz się: – dlaczego mówiąc wierszyk, czy śpiewając piosenkę nie jąka się?
Jesteś zagubiona.
Musisz wiedzieć, że niektórzy specjaliści uważają, że jąkanie to nie to samo, co niepłynne mówienie, które towarzyszy niektórym dzieciom uczącym się języka. Jest to tzw. „rozwojowa” niepłynność mówienia, uważana przez nich, jako coś normalnego w rozwoju mowy. Czasami jest nazywana „rozwojowym lub fizjologicznym jąkaniem”. Jednak ta nazwa nie jest trafna. Takie jest stanowisko
Z. Tarkowskiego i E. Galewskiej. Jak objaw zaburzenia wpleciony może być
w prawidłowy rozwój? Spostrzeżenie to jest słuszne.
Nie wchodząc w dyskusje pojęciowe, wiadomo, że niektóre dzieci szybciej myślą niż ich język, czy wargi potrafią ruszać się. Nie radzą sobie z błyskawicznym ustawieniem narządów mowy do wypowiedzi, które mają w głowach. Jest to okres przejściowy. Niepłynność ta zmniejsza się wraz z wiekiem. Warto pomóc maluchowi (szczególnie 2-, 3-, 4-letniemu) w pokonywaniu trudności w wypowiadaniu myśli.
Wskazówki, które ułatwią mówienie Twojemu dziecku:
Znajdź czas dla swojego dziecka – baw się z nim na jego zasadach, a poznasz swoje dziecko, poznasz jego tęsknoty, marzenia, jego ulubione zabawy, sposób myślenia, mówienia, jego patrzenie na świat.
Mów do dziecka prosto i zrozumiale. Mów prostymi zdaniami.
Mówiąc do dziecka nie spiesz się i nie popędzaj go, by powiedziało szybciej. Posadź je na kolanach i powiedz: „Kochanie/Olu/Krzysiu, mamy czas na rozmowę. Chętnie posłucham, co masz mi do powiedzenia”. To zupełnie co innego niż mówienie: „mów wolniej”.
Czekaj cierpliwie, aż powie wszystko, nie przerywaj mu.
Nie poprawiaj dziecka, gdy powtarza się , szuka słowa – powtórz jego wypowiedź i zapytaj, jeśli nie będziesz pewna, czy o to chodzi.
Jak mówi patrz na nie. Pokaż mimiką twarzy
i ekspresją ciała, że go słuchasz.
W rozmowie z dzieckiem, stosuj pauzy, zapytaj
i zaczekaj, by miało czas na odpowiedź.
Więcej komentuj, a mniej pytaj dziecko. Mów maluchowi o wszystkim co widzi, słyszy, co robisz ty lub ktoś inny, jakie są rzeczy, które są jego
w otoczeniu. Takie komentowanie wzbogaca słownik bierny i czynny dziecka.
Akceptuj swoje dziecko takie, jakie jest. Dzięki temu budujesz jego wiarę
w siebie.
Doceniaj wysiłek maluszka włożony
w wykonywanie różnych zadań, a nie efekt tej pracy.
Ogranicz oglądanie programów telewizyjnych do minimum (2 – latek – 0!!!
3 – latek – 15min.). Nie pozwalaj oglądać filmów wyzwalających lęk, gier komputerowych i telewizyjnych, wymagających szybkiego reagowania, powodujących skurcze mięśni.
Stosuj mówienie szeptem w codziennych kontaktach. Szeptanie może okazać się dobrą zabawą.
Śpiewaj razem z dzieckiem. Ciekawe piosenki znajdziesz na YT, np. bzyk.tv
Możesz śpiewać wierszyki na melodię gamy, np.:
Mały Jurek wlazł na murek!
Na Jurka – spada z murka!
Słonko wschodzi coraz wyżej
i zachodzi coraz niżej.
Mów lub czytaj proste i rytmiczne wiersze, np.:
Lata osa koło nosa.
Lata mucha koło ucha.
Lata bąk koło rąk.
Lecą ważki koło paszki.
Lata pszczoła koło czoła.
Lata mucha koło brzucha.
Lecą muszki koło nóżki.
Biegną mrówki koło główki.
Pełznie gąsieniczka dokoła policzka.
Rączki robią klap, klap, klap.
Nóżki robią tup, tup, tup.
Tutaj swoja główkę mam,
a na brzuszku sobie gram.
Buźka robi: am, am, am.
Oczka patrzą tu i tam.
Tutaj swoje uszka mam,
a na nosku sobie gram.
Stosuj masaż rozluźniający napięcie mięśniowe dziecka.
Przykład:
Bierzemy muchy w paluchy(tu udajemy, że coś chwytamy palcami).
Robimy z muchy placuchy (klepiemy łapką o łapką).
Kładziemy muchy na blachy (rozkładamy łapki i w coś klepiemy).
I mamy radochy po pachy (łapiemy dziecko za ugięte rączki i skręcamy w prawo i w lewo).
Stosuj zabawy oddechowe.
Dmuchanie na:
-papierki – małe kawałeczki różnokolorowych papierków wyciętych lub wydartych,
-kulki zrobione z bibuły, gazety itd.,
-kolorowe gwiazdki, motylki, liście itd. wykonane ozdobnymi dziurkaczami, -watę (kulki waty),
-kolorowe piórka,
-piłeczki ping pong,
-bańki mydlane,
-lekkie rurki papierowe, np.:po papierze toaletowym, -wiatraczki.
Dmuchanie w różne dmuchajki.
Stosuj zabawy usprawniające ruchomość narządów mowy.
Przykład:
Mama lub tata, wypowiada zaklęcie: „czary mary, hokus pokus- zamieniam cię
w kosę, chłopaka, dziadka itd.” przy każdej zmianie. Dziecko wykonuje ruchy przypisane postaci lub rzeczy:
„winda”- opuszczanie i unoszenie żuchwy ku górze,
„kosa”- wykonywanie żuchwą ruchów poziomych,
„łopata”- ruchy żuchwy do przodu i do tyłu,
„motorek”- parskanie, prychanie,
„uśmiech- dziobek”- przesadna artykulacja
samogłosek U-I,
„balonik”- nadymanie policzków,
„śpioch”- ziewanie,
„dziadek”- chrapanie,
„chory”- kaszlanie,
„ufoludek”- wymawianie sylab: ak, ka, ku, aka, oko, uku,
„tacka”- język szeroki na dolnej wardze,
„zasłonka”- język szeroki na górnej wardze,
„czapeczka”- język szeroki pod górną wargą,
„konik”- kląskanie w odpowiednim rytmie.
Stosując te rady, możesz pomóc swojemu dziecku. Na pewno nie zaszkodzisz! Maluch będzie zachwycony Twoim zainteresowaniem! Często te zabiegi zapobiegają uczeniu się jąkania przez 2-, 3-, 4-latka.
Nie panikuj, ale też i nie lekceważ tej niepłynności mówienia u swojego dziecka. E, Galewska uważa, że „aby dziecko zaczęło się jąkać, musi mieć ku temu predyspozycje. I jest to warunek konieczny i niezbędny. Bez tego jąkanie nie objawi się. Dziecko posiadając predyspozycję do jąkania, przy sprzyjających do tego warunkach będzie mówić niepłynnie i… nauczy się swojego sposobu jąkania” (jąkanie.pl).Gdy powtarzanie głosek, sylab, wyrazów nie „wycisza się”, trwa dalej mimo stosowania powyższych sposobów, zgłoś się do specjalisty. On zdiagnozuje problem.
